Veri Bilimi ve Prompt Bazlı Yapay Zekanın En Etkili Kullanım Yöntemleri

Melih Kalkan
5 min readMay 20, 2024

--

Giriş

Veri bilimi ve yapay zeka (YZ), günümüz dünyasında hızla gelişen ve genişleyen iki kritik teknoloji alanıdır. Veri bilimi, büyük veri setlerini analiz ederek anlamlı içgörüler elde etmeye odaklanırken, prompt bazlı yapay zeka, doğal dil işleme (NLP) teknolojilerini kullanarak kullanıcı taleplerine hızlı ve etkili yanıtlar sağlar. Bu makalede, veri bilimi ve prompt bazlı yapay zekanın en etkili kullanım yöntemlerini inceleyerek, bu teknolojilerin entegrasyonunun nasıl büyük faydalar sağlayabileceğini ele alacağız.

Veri Biliminin Kullanım Yöntemleri

1. İş Zekası ve Analitik

İş zekası araçları, şirketlerin verilerini anlamlandırmalarına ve stratejik kararlar almalarına yardımcı olur. Power BI ve Tableau gibi araçlar, veri bilimi tekniklerini kullanarak görselleştirmeler ve raporlar oluşturur. Bu araçlar, veriyi sadece toplamakla kalmaz, aynı zamanda analiz ederek iş süreçlerini iyileştirir. İş zekası ve analitik, işletmelere rekabet avantajı sağlarken, veri temelli karar alma süreçlerini de güçlendirir.

Python ile Basit Veri Analizi ve Görselleştirme Örneği:

import pandas as pd
import matplotlib.pyplot as plt

# Örnek veri seti yükleme
data = pd.read_csv('sales_data.csv')

# Satış verilerini yıllara göre gruplama
yearly_sales = data.groupby('Year').sum()

# Satış verilerini görselleştirme
plt.figure(figsize=(10, 6))
plt.plot(yearly_sales.index, yearly_sales['Sales'], marker='o')
plt.title('Yıllara Göre Satış Verileri')
plt.xlabel('Yıl')
plt.ylabel('Satış')
plt.grid(True)
plt.show()

2. Tahmin Modelleri

Veri bilimi, geçmiş verileri analiz ederek gelecekteki trendleri tahmin etmede kullanılır. Örneğin, satış tahminleri, müşteri davranışları ve pazar trendleri gibi konularda tahmin modelleri oluşturulabilir. Bu, işletmelerin kaynaklarını daha verimli kullanmalarına ve geleceğe dair stratejik planlar yapmalarına olanak tanır. Tahmin modelleri, belirsizlikleri azaltarak risk yönetimini iyileştirir.

Python ile Basit Satış Tahmini Örneği:

from sklearn.model_selection import train_test_split
from sklearn.linear_model import LinearRegression

# Özellikler ve hedef değişken
X = data[['Year', 'Marketing_Spend']]
y = data['Sales']

# Veriyi eğitim ve test setlerine ayırma
X_train, X_test, y_train, y_test = train_test_split(X, y, test_size=0.2, random_state=42)

# Lineer regresyon modelini oluşturma ve eğitme
model = LinearRegression()
model.fit(X_train, y_train)

# Test seti ile tahmin yapma
predictions = model.predict(X_test)

# Model performansını değerlendirme
score = model.score(X_test, y_test)
print(f"Model Doğruluk Skoru: {score}")

3. Müşteri Segmentasyonu

Müşteri segmentasyonu, müşterileri belirli özelliklere göre gruplandırarak hedeflenmiş pazarlama stratejileri geliştirmeyi sağlar. Bu sayede, işletmeler müşterilerine daha kişiselleştirilmiş deneyimler sunabilir ve müşteri memnuniyetini artırabilir. Veri bilimi, müşteri davranışlarını ve tercihlerini daha iyi anlamaya yardımcı olarak, pazarlama kampanyalarının etkinliğini artırır.

Python ile K-Means Kümelenme Örneği:

from sklearn.cluster import KMeans

# Müşteri verilerini yükleme
customers = pd.read_csv('customer_data.csv')

# Kümelenecek özellikleri seçme
X = customers[['Age', 'Annual_Income', 'Spending_Score']]

# K-Means modelini oluşturma ve uygulama
kmeans = KMeans(n_clusters=3)
kmeans.fit(X)

# Kümeleri görselleştirme
customers['Cluster'] = kmeans.labels_
plt.scatter(customers['Annual_Income'], customers['Spending_Score'], c=customers['Cluster'])
plt.title('Müşteri Segmentasyonu')
plt.xlabel('Yıllık Gelir')
plt.ylabel('Harcama Skoru')
plt.show()

4. Sağlık Sektöründe Veri Bilimi

Sağlık sektöründe veri bilimi, hastalıkların erken teşhisi ve tedavi planlarının geliştirilmesinde büyük rol oynar. Makine öğrenimi algoritmaları kullanılarak hastaların sağlık verileri analiz edilir ve olası sağlık sorunları öngörülür. Bu sayede, önleyici tedbirler alınarak hastalıkların yayılması engellenebilir. Veri bilimi, tıbbi araştırmalarda ve klinik karar destek sistemlerinde de önemli katkılar sağlar.

Python ile Lojistik Regresyon Kullanarak Hastalık Tahmini:

from sklearn.model_selection import train_test_split
from sklearn.linear_model import LogisticRegression

# Sağlık verilerini yükleme
health_data = pd.read_csv('health_data.csv')

# Özellikler ve hedef değişken
X = health_data[['Age', 'BMI', 'Blood_Pressure']]
y = health_data['Disease_Presence']

# Veriyi eğitim ve test setlerine ayırma
X_train, X_test, y_train, y_test = train_test_split(X, y, test_size=0.2, random_state=42)

# Lojistik regresyon modelini oluşturma ve eğitme
model = LogisticRegression()
model.fit(X_train, y_train)

# Test seti ile tahmin yapma
predictions = model.predict(X_test)

# Model performansını değerlendirme
score = model.score(X_test, y_test)
print(f"Model Doğruluk Skoru: {score}")

Prompt Bazlı Yapay Zekanın Kullanım Yöntemleri

1. Müşteri Hizmetleri

Prompt bazlı yapay zeka, müşteri hizmetlerinde yaygın olarak kullanılır. Chatbotlar, müşteri taleplerini hızlı ve etkili bir şekilde yanıtlayarak müşteri memnuniyetini artırır. Örneğin, bir müşteri hizmetleri chatbotu, sıkça sorulan soruları yanıtlayabilir, randevu alabilir veya teknik destek sağlayabilir. Bu, müşteri hizmetleri süreçlerini otomatikleştirerek maliyetleri düşürür ve verimliliği artırır.

Python ile Basit Chatbot Örneği:

from transformers import pipeline

# Chatbot modeli yükleme
chatbot = pipeline("conversational", model="microsoft/DialoGPT-medium")

# Kullanıcı girişi
user_input = "Merhaba, nasıl yardımcı olabilirim?"

# Chatbot yanıtı oluşturma
response = chatbot(user_input)

print(response)

2. İçerik Üretimi

Yapay zeka, içerik üretiminde de önemli bir rol oynar. Blog yazıları, sosyal medya gönderileri ve ürün açıklamaları gibi içerikler, prompt bazlı yapay zeka modelleri kullanılarak hızlı bir şekilde oluşturulabilir. Bu, içerik üreticilerinin iş yükünü azaltır ve daha çeşitli içerikler sunmalarını sağlar. Yapay zeka destekli içerik üretimi, pazarlama ve iletişim stratejilerinde yenilikçi yaklaşımlar sunar.

Python ile GPT-3 Kullanarak İçerik Üretimi:

import openai

# OpenAI API anahtarı
openai.api_key = 'API_KEY'

# İçerik üretim prompt'u
prompt = "Veri bilimi ve yapay zekanın sağlık sektöründeki etkileri hakkında bir blog yazısı yazın."

# GPT-3 modelini kullanarak içerik üretme
response = openai.Completion.create(
engine="davinci",
prompt=prompt,
max_tokens=500
)

print(response.choices[0].text.strip())

3. Eğitim ve Öğrenme

Eğitim sektöründe yapay zeka, öğrencilere kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunar. Yapay zeka tabanlı eğitim platformları, öğrencilerin öğrenme hızına ve seviyesine göre uyarlanmış dersler ve alıştırmalar sunabilir. Bu, öğrencilerin daha verimli bir şekilde öğrenmelerini sağlar. Eğitimde yapay zeka, öğretim yöntemlerini dönüştürerek öğrenci başarısını artırır.

Python ile Kişiselleştirilmiş Eğitim Öneri Sistemi:

import pandas as pd
from sklearn.neighbors import NearestNeighbors

# Öğrenci verilerini yükleme
students = pd.read_csv('student_data.csv')

# Özellikler
X = students[['Age', 'Grade', 'Study_Hours']]

# Öneri sistemi modeli
model = NearestNeighbors(n_neighbors=3)
model.fit(X)

# Yeni bir öğrenci için öneri alma
new_student = [[16, 85, 10]]
distances, indices = model.kneighbors(new_student)

# Önerilen öğrenciler
recommended_students = students.iloc[indices[0]]
print(recommended_students)

4. Araştırma ve Geliştirme

Araştırma ve geliştirme süreçlerinde yapay zeka, büyük veri setlerini analiz ederek yeni keşifler yapmada önemli bir rol oynar. Örneğin, ilaç geliştirme süreçlerinde yapay zeka, potansiyel ilaç adaylarını belirlemek ve klinik deneyler için en uygun stratejileri oluşturmak için kullanılabilir. Bu, AR-GE süreçlerini hızlandırarak yenilikçi çözümler üretir.

Python ile İlaç Geliştirme İçin Makine Öğrenimi:

from sklearn.ensemble import RandomForestClassifier
from sklearn.model_selection import train_test_split

# İlaç verilerini yükleme
drug_data = pd.read_csv('drug_data.csv')

# Özellikler ve hedef değişken
X = drug_data[['Feature1', 'Feature2', 'Feature3']]
y = drug_data['Outcome']

# Veriyi eğitim ve test setlerine ayırma
X_train, X_test, y_train, y_test = train_test_split(X, y, test_size=0.2, random_state=42)

# Rastgele orman modeli oluşturma ve eğitme
model = RandomForestClassifier()
model.fit(X_train, y_train)

# Test seti ile tahmin yapma
predictions = model.predict(X_test)

# Model performansını değerlendirme
score = model.score(X_test, y_test)
print(f"Model Doğruluk Skoru: {score}")

Veri Bilimi ve Yapay Zekanın Entegrasyonu

Veri bilimi ve prompt bazlı yapay zekanın entegre kullanımı, daha kapsamlı ve etkili çözümler sunar. Örneğin, bir şirket müşteri segmentasyonu yaparken veri bilimi teknikleriyle segmentleri belirleyebilir ve ardından bu segmentlere yönelik kişiselleştirilmiş pazarlama kampanyalarını yapay zeka destekli içerik üretimi ile hayata geçirebilir. Benzer şekilde, sağlık sektöründe hastaların verileri analiz edilerek risk faktörleri belirlenebilir ve yapay zeka destekli sistemlerle hastalara kişiselleştirilmiş tedavi önerileri sunulabilir.

Sonuç

Veri bilimi ve prompt bazlı yapay zeka, çeşitli sektörlerde etkili çözümler sunarak işletmelerin ve bireylerin daha verimli çalışmasını sağlar. İş zekası ve analitikten müşteri hizmetlerine, içerik üretiminden eğitime kadar birçok alanda bu teknolojilerin kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Gelecekte, veri bilimi ve yapay zekanın daha da gelişmesiyle birlikte, bu teknolojilerin sunduğu fırsatlar ve çözümler artarak devam edecektir.

--

--

Melih Kalkan

Melih Kalkan, MIS student & data analyst at Biofarma. Aspiring data scientist. Passionate about data-driven decisions. Sharing insights on Medium.